Grzegorz XIII

Ugo de Boncompagni (urodzony w Bolonii, 1 stycznia 1502 roku, zmarł w Rzymie, 10 kwietnia 1585 roku) herb

Syn Cristofora de Boncompagni, patrycjusza Bolonii i Angeli Marescalchi, córki Lodovico Marescalchi, patrycjusza Bolonii.

Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 13 maja 1572 roku do 10 kwietnia 1585 roku.

Zawdzięczamy mu reformę kalendarza juliańskiego (niezgodnego z rokiem astronomicznym): ustanowienie tzw. lat przestępnych i korektę rachuby czasu. Usunięto 10 dni: po 4 października 1582 roku nastąpił 15 października. Od jego imienia nowy kalendarz, 24 lutego 1582 roku ogłoszony bullą "Inter gravissimas", nazwano "gregoriańskim". Kalendarz zaakceptowały państwa katolickie, a dwa wieki później także protestanckie.

Pochodził z Bolonii, gdzie był później - po studiach prawniczych zwieńczonych doktoratem - profesorem uniwersyteckim. W latach panowania Pawła III przybył do Rzymu i został sędzią na Kapitolu oraz wicekanclerzem w Kampanii. Paweł IV mianował go sekretarzem swego bratanka, kardynała Carla Carafy, i w 1558 roku wyniósł do godności biskupa Viesti. Pius IV powierzył mu, jako ekspertowi prawnemu, redakcję dekretów Soboru Trydenckiego i w sposób znaczący wpływał na Soborze Trydenckim na treść uchwalo­nych dekretów reformatorskich, a potem 12 marea 1565 roku nominował go na kardynała-prezbitera. Następnie został legatem papieskim w Hiszpanii, gdzie razem z Felice Perettim - późniejszym papieżem Sykstusem V - miał rozstrzygnąć sprawę arcybiskupa Toledo, oskarżonego przez inkwizycję o herezję. Zdobył wtedy względy króla Filipa II Habsburga, którego protekcja pomogła mu 13 maja 1572 roku objąć Tron Piotrowy.

Konsek­wentnie kontynuował odnowę Kościoła i rozbudowywał papieskie nuncjatury jako ośrodki służące kościelnej refor­mie. Ponieważ utworzenie zaleconych przez Sobór w Trydencie seminariów w Niemczech natrafiało na wielkie trudnoś­ci, przeto w trosce o przyrost powołań kapłańskich wspierał Grzegorz istniejące w Rzymie Kolegia. Collegium Germani­cum połączył z Collegium Hungaricum i wyposażył tak wielkodusznie, że mogło przyjąć aż 100 alumnów.

Przy wsparciu Tolomea Galio, doradcy papieskiego i sekretarza Państwa Kościelnego, oraz kardynała Karola Boromeusza chciał urzeczywistnić uchwały Soboru Trydenckiego. Na polecenie Grzegorza XIII komisja kardynałów badała akta personalne kandydatów na biskupów. Zainicjował zmianę systemu legatów na stałych przedstawicieli Stolicy Apostolskiej; w stolicach zakładano nuncjatury, które były oficjalnymi przedstawicielstwami dyplomatycznymi, realizującymi założenia reform kościelnych. W 1582 roku polecił opublikować zbiór prawa kanonicznego - Corpus Iuris Canonici.

Ze zmiennym szczęściem zabiegał o pozyskanie dla katolicyzmu Niderlandów, a także króla Szwecji Jana III Wazy i niektórych książąt niemieckich; próbował również doprowadzić do unii Rzymu z rosyjskim Kościołem prawosławnym.

Zasłużył się także reformą kalendarza juliańskiego: ze względu na różnicę między rokiem obowiązującym powszechnie a ro­kiem astronomicznym zdecydował, iż po 4 października 1582 natychmiast nastąpi 15 października. Protestanccy władcy przyłączyli się do tej reformy kalendarza dopiero po 100 latach, Kościół prawosławny zaś przejął ją dopiero w wieku XX. Grzegorz XIII wspierał misje jezuickie, także zamorskie: w Brazylii, Chinach, Indiach i Japonii. W trosce o wykształcenie kapłanów dbał o Kolegium Rzymskie - późniejszy Uniwersytet Gregoriański - Kolegium Germańskie, a także nowe kolegia: angielskie, armeńskie, greckie, maronickie i węgierskie. Ogłosił jubileusz Roku Świętego w 1575 roku, który ściągnął do Rzymu 300 tysięcy pątników. Sam nie był wolny od nepotyzmu: syna Giacoma mianował chorążym Kościoła i zarządcą Zamku św. Anioła, a dwóch bratanków - kardynałami.

Kiedy we Francji na rozkaz królowej Katarzyny Medycejskiej - podczas tzw. nocy św. Bartłomieja z 23 na 24 sierpnia 1572 roku - dokonano rzezi hugenotów, Grzegorz XIII odśpiewał z kardynałami dziękczynne Te Deum. Uważał bowiem, że w ten sposób powstrzymano rebelię, wymierzoną w katolickich władców. Za pomoc udzieloną hugenotom królowa Anglii Elżbieta I - prześladująca katolików i szkocką królową Marię Stuart - była przez papieża politycznie izolowana.

Finansowaniu budowy pałacu na Kwirynale, kaplicy w Bazylice św. Piotra oraz fontanny na Piazza Navona miało służyć pozyskiwanie utraconych ziem papieskich. Część wywłaszczonych połączyła się w bandy rabunkowe, łupiące Państwo Kościelne.

Wprowadzone przez Piusa V święto Matki Bożej Zwycięskiej papież zamienił na Matki Bożej Różańcowej, bo w dniu bitwy pod Lepanto Bractwo Różańcowe - zebrane w dominikańskim kościele S. Maria Sopra Minerva - modliło się o zwycięstwo.

Zmarł w Rzymie po pracowitym i nie pozbawionym sukcesów pontyfi­kacie, a pochowano go w Bazylice św. Piotra

Zwycięska wojna Stefana Batorego z Iwanem Groźnym zmusiła cara do szukania pomocy w Rzymie, o którą zabiegał łudząc Stolicę Apostolską obietnicą przejścia na katolicyzm i udziałem w wojnie z Turkami. Wysłany przez papieża z misją mediacyjnąjezuita Antoni Possevino życzliwie został przyjęty przez Batorego, który również odczuwał skutki wyczerpującej wojny. Król był realistą i nie wierzył carskim zapewnieniom o chęci zawarcia unii z Kościolem lacińskim. Misja jezuity przyniosła Polsce wiele korzyści, przede wszystkim pozwoliła mu lepiej poznać miejscowe warunki, królowi zaś dopomogła do zawarcia korzystnego dla Rzeczypospolitej pokoju z carem w Jamie Zapolskim 15 stycznia 1582 roku. Stefanowi Batoremu bardzo zależało na ustabilizowaniu stosunków kościelnych w Polsce. Nie bez poparcia królewskiego doszło do zebrania się 19 maja 1577 roku synodu prowincjonalnego w Piotrkowie, gdzie przyjęto uchwały Soboru Trydenckiego. Król miał też swój udział w powstaniu w 1578 roku Akademii Wileńskiej. Fundowana przez biskupa wileńskiego Waleriana Protasewicza, uzyskała zatwierdzenie Stefana Batorego i papieża Grzegorza XIII. Akademia początkowo posiadała dwa wydziały: teologiczny oraz sztuk wyzwolonych.

Grzegorz XIII otrzymawszy tonsurę kościelną w Bolonii w czerwcu 1539 roku, miał romans z Maddalena Fulchini, co zaowocowało narodzinami syna, Giacomo Boncompagni, w 1548 roku. Giacomo został mianowany gonfalonierem Kościoła, gubernatorem Zamku Świętego Anioła, a także gubernatorem Fermo.


Żródła:

"Poczet papieży" - Michał Gryczyński

"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.


Lista aktywnych seksualnie papieży w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk